Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες έρευνες γίνονται για τη βιταμίνη D και τη σημασία που έχει για την διατήρηση της υγείας μας. Είναι γνωστό πως η βιταμίνη D έχει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των επιπέδων του ασβεστίου και του φωσφόρου στον οργανισμό, αλλά και στη εναπόθεση μετάλλων στα οστά. Τελευταία όμως, έχει φανεί πως η βιταμίνη D έχει βιολογική δράση που δεν αφορά μόνο τον έλεγχο του μεταβολισμού των οστών, καθώς υποδοχείς της βιταμίνης υπάρχουν σε πλήθος κυτταρικών τύπων του σώματος.

Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και η δράση της επηρεάζει ένα πλήθος γονιδίων. Ως βιταμίνη D ορίζεται μια ομάδα στεροειδών μορίων, με σημαντικότερες την βιταμίνη D2 (εργοκαλσιφερόλη) και D3 (χοληκαλσιφερόλη).

Η βιταμίνη D3 δημιουργείται στο δέρμα μας όταν η φωτεινή ενέργεια του ήλιου απορροφηθεί από το πρόδρομο μόριο της D3, την 7-δεϋδροχοληστερόλη. Έτσι, άτομα με επαρκή έκθεση στον ήλιο εμφανίζουν επάρκεια βιταμίνης D. Όμως, λόγω του τρόπου ζωής στις δυτικές κοινωνίες, η έλλειψη ή ανεπάρκεια της βιταμίνης D είναι φαινόμενο, που έχει λαβεί διαστάσεις επιδημίας, ιδιαίτερα κατά τους μήνες του χειμώνα.

Ωφέλη

Διατήρηση υγιών επιπέδων βιταμίνης D στον ορό του αίματος σχετίζεται με μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης νοσημάτων όπως:

• Πολλαπλή σκλήρυνση, αλλά και άλλων νοσημάτων αυτοάνοσης αιτιολογίας, όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα κ.α.
• Σακχαρώδη διαβήτη τύπου
• Καρδιαγγειακών νοσημάτων
• Καρκίνου του μαστού
• Καρκίνου του προστάτη
• Καρκίνου του παχέος εντέρου
• Οστεοπόρωση

Η αξιολόγηση της κατάστασης του ατόμου σχετικά με την επάρκεια βιταμίνης D γίνεται υπολογίζοντας τη συγκέντρωση του μεταβολίτη 25(OH)D στον ορό του αίματος μέσω απλών βιοχημικών εξετάσεων.

Η σύσταση για λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D εκτιμάται με βάση την συγκέντρωση της 25(OH)D στον ορό του αίματος όπως φαίνεται στον πίνακα:

Πηγές

Εκτός από την έκθεση στον ήλιο, πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να γίνει και από διαιτητικές πηγές, όπως ο κρόκος του αυγού, το ιχθυέλαιο, τα μανιτάρια που έχουν εκτεθεί στο φως του ήλιου πριν από την καταναλωσή τους, καθώς και εμπλουτισμένα τρόφισμα. Σε περιπτώσεις έλλειψης βιταμίνης D συνίσταται η έκθεση στον ήλιο και η λήψη συμπληρώματος εως και 1000 IU την ημέρα.

Οι συνιστώμενες ποσότητες βιταμίνης D που πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά ανά ηλικία είναι:

Είναι σημαντικό για τον καθένα να έλεγχει τακτικά τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό για την πρόληψη εμφάνισης επικίνδυνων και χρόνιων νοσημάτων.

Σχηματική απεικόνιση προβλημάτων υγείας λόγω έλλειψης βιταμίνης D

Ιουλία Παπουτσή

Κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Cashman KD, Dowling KG, Skrabakova Z, et al. Vitamin D deficiency in Europe: Pandemic? Am J Clin Nutr. 2016;103(4):1033-1044. doi:10.3945/ajcn.115.120873.
2. Simpson SJ, Blizzard L, Otahal P, Van der Mei I, Taylor B. Latitude is significantly associated with the prevalence of multiple sclerosis: a meta-analysis. J Neurol Neurosurg Psychiatry.
3. Ascherio A, Munger K. Epidemiology of Multiple Sclerosis: From Risk Factors to Prevention. Epidemiology. 2008;1(212):17-28. doi:10.1055/s-2007-1019126.
4. Merlino LA, Curtis J, Mikuls TR, Cerhan JR, Criswell LA, Saag KG. Vitamin D intake is inversely associated with rheumatoid arthritis: results from the Iowa Women’s Health Study. Arthritis Rheum. 50(1):72-77.
5. Ananthakrishnan AN et al. Higher predicted vitamin D status is associated with reduced risk of Crohn’s disease. Gastroenterology. 2012;(142):482-489
6.  Murad MH, Elamin KB, Abu Elnour NO, et al. Clinical review: The effect of vitamin D on falls: a systematic review and meta-analysis. J Clin Endocrinol Metab. 96(10):2997-3006.
7.  Beveridge LA, Struthers AD, Khan F, et al. Effect of Vitamin D Supplementation on Blood Pressure: A Systematic Review and Meta-analysis Incorporating Individual Patient Data. JAMA Intern Med. 2015;175(5):745-754. doi:10.1001/jamainternmed.2015.0237.
8. Garland CF, Gorham ED, Mohr SB, et al. Vitamin D and prevention of breast cancer: Pooled analysis. 13th Work Vitam D. 2006:708-711. doi:10.1016/j.jsbmb.2006.12.007.
9. et al. Ahonen MH. Prostate cancer risk and prediagnostic serum 25-hydroxyvitamin D levels (Finland). Cancer Causes {&} Control. 2000;11(9):847-852.
10. Gandini S, Boniol M, Haukka J, et al. Meta-analysis of observational studies of serum 25-hydroxyvitamin D levels and colorectal, breast and prostate cancer and colorectal adenoma. Int J Cancer. 2011;128(6):1414-1424. doi:10.1002/ijc.25439.
11. Gorham ED, Garland CF, Garland FC, Grant WB, Mohr SB, Lipkin M et al. Optimal vitamin D status for colorectal cancer prevention: a quantitative meta analysis. Am J Prev Med. 2007;32:210-216.
12. Holick MF, Chen TC. Vitamin D defciency: a worldwide problem with health consequences. Am J Clin Nutr. 2008;87(4):1080S – 6S. doi:87/4/1080S [pii].